ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ
ΓΗΣ
…………………………………………………………………………………………..
Σημαντικές αλλαγές στη χρήση της γης και λόγοι υποβάθμισης των
βιοτόπων στην Κύπρο – Επιπτώσεις στα θηράματα και την πανίδα
Η κυριότερη αιτία μείωσης των πληθυσμών των διαφόρων ειδών, θηρεύσιμων και μη,
παγκόσμια, είναι
η
καταστροφή και/ή η υποβάθμιση των βιοτόπων.
Αυτό
αποδεικνύουν και οι διάφορες μελέτες που διεξήχθησαν (Wilcox and Murphy 1981,
Fahrig L. 1997
,
Wolff et. al. 1997), ενώ άλλες μελέτες (Harris 1984, Gilpin and Hanski
1991)
προχωρούν πιο μακριά συνδέοντας την υποβάθμιση των βιοτόπων ακόμα και
με τις αυξημένες πιθανότητες εξαφάνισης των ειδών. Για το λόγο αυτό, σε πολλές
χώρες, η πολιτική αντιμετώπισης και τα μέτρα διαχείρισης για την προστασία των
ειδών, επικεντρώθηκαν στην προστασία και τη διαχείριση των βιοτόπων.
.
Γιατί είναι σημαντικό να προστατεύσουμε το φυσικό περιβάλλον – τους
βιοτόπους. Η σημασία της ζωοχωρητικότητας (carrying capacity)
Η ζωοχωρητικότητα ενός χώρου, το πόσα ζώα δηλαδή μπορεί να υποστηρίξει ένας
βιότοπος, εξαρτάται από την ποιότητά του. Αν η ποιότητα των βιοτικών παραμέτρων
(
τροφή , νερό κάλυψη, χώρος) βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα, τότε σε αυτόν το
χώρο μπορούν να ζήσουν αρκετά ζώα. Αν ο βιότοπος έχει καταστραφεί ή
υποβαθμιστεί, τότε τα ζώα που μπορούν να επιβιώσουν σ’ αυτόν είναι περιορισμένα
ή ακόμα και καθόλου. Η ποιότητα επομένως του φυσικού περιβάλλοντος είναι
καταλυτικός παράγοντας για τους πληθυσμούς των ειδών της άγριας πανίδας.
H υποβάθμιση των βιοτόπων είναι φαινόμενο που το συναντάμε όλο και πιο συχνά
σε πολλές χώρες του κόσμου. Στην Κύπρο, η υποβάθμιση των βιοτόπων συντελείται
κατά την τελευταία εικοσαετία με γρήγορους και έντονους ρυθμούς ως αποτέλεσμα
της αλλαγής στη χρήση της γης και τον τρόπο ζωής γενικότερα (Panayides, 2001).
Πιο κάτω, παραθέτουμε ορισμένες παραμέτρους που λειτουργούν καταλυτικά όσον
αφορά την υποβάθμιση ή/και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος τα
τελευταία 30-40 χρόνια στην Κύπρο. Όλες οι παράμετροι σχετίζονται με τη χρήση
της γης και τις αλλαγές στον τρόπο διαχείρισής της. Εκτενέστερα εξετάζονται:
α)
η οικοπεδοποίηση – προέκταση των προαστίων,
β)
το οδικό δίκτυο,
γ)
η
εντατικοποίηση της γεωργίας (αγροχημικά, μηχανοποίηση κ.λπ.) και οι αλλαγές σε
ορισμένες φυτείες (π.χ. ψυχανθή, αμπέλια).
α)
Ανεξέλεγκτη οικοπεδοποίηση
.
Το κτίσιμο μεμονωμένων κατοικιών, τουριστικών
εγκαταστάσεων και άλλων έργων υποδομής στην ύπαιθρο, οδηγεί στην καταστροφή
των βιοτόπων των θηραμάτων και γενικά των ειδών της άγριας πανίδας. Η
ανεξέλεγκτη οικοπεδοποίηση που συντελείται τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια
στην Κύπρο και η επέκταση των προαστίων, είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή
πολλών εκτάσεων γης που υποστήριζαν πληθυσμούς ειδών. Χαρακτηριστικά, όπως
διαφαίνεται και στον πιο κάτω πίνακα, στην περίοδο από το 1963 μέχρι το 1993 η
έκταση για αστικοποίηση τετραπλασιάστηκε και από 38.6 τετραγωνικά χιλιόμετρα
Οικοπεδοποίηση και προέκταση των προαστίων.
285